Escrow Sözleşmesi

Taraflar arasında yapılmış olan bir temel sözleşmedeki borçların ifa edilmesini teminat altına almak amacıyla, sözleşmenin konusu olan taşınır eşya veya malvarlığı değerinin bu temel sözleşmeye taraf olmayan güvenilir üçüncü bir kişiye devredilerek, sözleşmede belirlenen şartların gerçekleşmesine kadar sözleşme konusu üzerinde temel sözleşme taraflarının tasarrufta bulunmalarını engellemek suretiyle ifaya güvence sağlanması amacına hizmet eden Escrow Sözleşmesi Anglo-Sakson hukuku kaynaklıdır. Her ne kadar Escrow Sözleşmesinin amacı, temel hukuki ilişkiye göre ve bu hukuki ilişkideki tarafların rolüne göre değişmekteyse de her Escrow Sözleşmesinin bazı ortak amaçlara hizmet ettiği söylenebilir:

• Yedieminlik: Escrow aracısının kendisine teminat amacıyla devredilen sözleşme konusunu devir koşullarının gerçekleşmesi veya gerçekleşmemesi duruma göre temel ilişkinin taraflarından birine devretmeyi üstlendiği göz önüne alındığında bu devir anına göre tarafların yediemini konumundadır.

• İşlem taraflarını korumak: Temel hukuki ilişkideki her iki taraf edimlerini fiilen aynı zamanda ifa etmemiş olsa bile, en azından diğer tarafın edimini ifa etmemiş olması halinde, herhangi bir zarara uğramaksızın kendi ifa ettiği edimi iade alma şansına sahip olacaktır.

• Devir şartlarını korumak: Temel hukuki ilişkinin tarafları arasında anlaşılmış olan devir şartlarının sağlanması fiili anlamda teminat altına alınır.

Türk hukuku açısından ise mevzuatta düzenlenmediği için isimsiz sözleşmeler sınıflandırması içerisinde yer almaktadır. Hem kanunda düzenlenmiş genel saklama (vedia) sözleşmesine ait saklama ile vekalet sözleşmesine ait iş görme unsuru hem de kanunda yer almayan teminat için tevdi sözleşmesine ait teminat unsurunu bünyesine barındırmaktadır.

Fakat burada tarafsız 3. Kişinin seçimi oldukça önemlidir. Hukukumuzda açıkça ve ayrıca düzenlenmeyen bu sözleşmenin yapılabilmesi için bağımsız ve güvenilir 3. Kişiler bulunmamakta noterlerin ise yetkileri dahilinde ancak saklama yani vedia sözleşmesi yapabilme imkanları bulunmaktadır.

Yine de her iki taraf için de güvenilir herhangi bir 3. Kişinin tespiti halinde bir yazılı temel sözleşme ile devreden, devralan ve escrowun taraf olduğu bir sözleşme ile sözleşme konusu malvarlığı escrowa teslim edilerek sözleşme konusurunun devralana teslim edilme koşulları düzenlenebilir.

Sözleşmeye herhangi bir tarafın aykırı davranması halinde ise sözleşmelerin nisbiliği ilkesi gereği yalnızca tarafları bağlayıcı olacak ve taraflar sözleşmede ayrıntılı olarak kararlaştırmaları gereken yaptırımları uygulayabileceklerdir.