Kısa Çalışma Uygulaması ve Fesih Yasağı Süreleri Uzatıldı
28.07.2020 tarihinde yürürlüğe giren ve “Sosyal Medya Kanunu” olarak gündem olan “Dijital Mecralar Komisyonu Kurulması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” kapsamında İş, Sosyal Güvenlik ve İş Sağlığı Güvenliğine dair bazı hususlarda düzenlemeler de getirilmiştir. Yine 31.07.2020 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan 2810 ve 2811 sayılı Cumhurbaşkanı Kararları ile birlikte kısa çalışma uygulaması ve fesih yasağı süreleri uzatılmıştır.
1. Kısa çalışma uygulaması ve fesih yasağı süreleri uzatılmıştır.
• Kısa çalışma ödeneği süresi 29.06.2020 tarihli ve 2706 sayılı Cumhurbaşkanı Kararında belirtilen esaslar çerçevesinde uzatılan 1 aylık sürenin işyerinde sona ermesinden itibaren başlamak üzere 1 ay uzatılmıştır. Ancak bu uzatma kapsamındaki kısa çalışma ödeneğinden 30.06.2020 tarihine kadar kısa çalışma başvurusunda bulunmuş işyerleri yararlanabilecektir.
• Kısa çalışma ödeneğinden faydalanacakların yeni bir başvuru veya uygunluk tespiti yaptırmasına gerek bulunmamakta olup; daha önce kısa çalışmadan yararlanan işçiler için ve daha önce yararlanılan şartları aşmamak kaydıyla kısa çalışma ödeneğinden yararlanma imkanı bulunacaktır.
• Düzenlemeye göre mevcut kısa çalışma ödeneği süresinin bitiminden itibaren yeni bir başvuruya gerek duyulmaksızın kısa çalışma ödeneğinden 1 ay boyunca yararlanılmaya devam edilecektir. Uzatmadan yararlanmayacak işverenlerin ise İŞKUR’a yazılı olarak bildirimde bulunmaları yerinde olacaktır.
• Bununla birlikte 2811 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile fesih yasağı süreleri 17.08.2020 tarihinden itibaren 1 ay süreyle uzatılmıştır. İşçiler de yine bu süre kapsamında işverence ücretsiz izne çıkarılmış olmaları nedeniyle iş sözleşmelerini haklı nedenle feshedemeyeceklerdir.
• Cumhurbaşkanı ayrıca kısa çalışma başvuru tarihinin ve/veya kısa çalışma ödeneğinin süresinin sektörel olarak ayrı ayrı veya bir bütün olarak 31.12.2020 tarihine kadar uzatılması için yetkilendirilmiştir.
• Ücretsiz izne çıkarılan işçilerin nakdi ücret desteğinden yararlanma süresi de 17.08.2020 tarihinden itibaren 1 ay süre ile uzadığı değerlendirilmektedir.
2. Koşulları sağlayan bazı işverenlere prim desteği getirilmiştir.
• Dijital Mecralar Komisyonu Kurulması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 4. maddesi ile birlikte, 4447 sayılı Kanun’a Geçici Madde 26 ile “Geçici 23 üncü madde kapsamında, 1/7/2020 tarihinden önce kısa çalışma başvurusunda bulunmuş olan özel sektör işyerlerinde kısa çalışma ödeneğinden yararlanan sigortalıların; işyerindeki kısa çalışmanın sona ermesi ve aynı işyerinde haftalık normal çalışma sürelerine dönmeleri durumunda, 31/12/2020 tarihini geçmemek üzere kısa çalışmanın sona erdiği tarihi takip eden aydan itibaren üç ay süreyle, 5510 sayılı Kanunun 82 nci maddesi uyarınca belirlenen prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigortalı ve işveren hissesi primlerinin tamamı tutarında, her ay bu işverenlerin Sosyal Güvenlik Kurumuna ödeyecekleri tüm primlerden mahsup edilmek suretiyle işverene prim desteği sağlanır ve destek tutarı Fondan karşılanır.” ifadesi eklenmiştir. Bu kapsamda;
• 07.2020 tarihinden önce kısa çalışma başvurusunda bulunmuş olan ve kısa çalışmayı sonlandırarak işyerindeki haftalık normal çalışma sürelerine dönen özel sektör işyerleri prim desteğinden yararlanabilecek olup, bu işyerlerinde kısa çalışmadan yararlanmış olan sigortalılar için işverene prim desteği sağlanacaktır. Dolayısıyla kısa çalışma uygulamasını devam ettiren işyerleri için bu prim desteğinden faydalanmak mümkün olmayacaktır.
• Prim destek süresi, kısa çalışmanın sona erdiği tarihi takip eden aydan itibaren 3 ay olarak belirlenmiş olup, bu sürenin herhangi bir şekilde 31.12.2020 tarihini geçemeyeceği belirtilmiştir. Yine, cumhurbaşkanı bu 3 aylık süreyi sektörel olarak ayrı ayrı veya bir bütün olarak altı aya kadar uzatmaya yetkili kılınmıştır.
• Prim desteğinin kapsamı, kısa çalışmadan yararlanan sigortalıların 5510 sayılı Kanun m.82 uyarınca belirlenen prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigortalı ve işveren hissesi primlerinin tamamından ibarettir. İşveren prim desteği, işverenlerin her ay SGK’ya ödeyecekleri tüm primlerden mahsup edilmek suretiyle sağlanacak ve destek tutarı Fon’dan karşılanacaktır.
• Bununla birlikte, 01.07.2020 tarihinden önce başvuruda bulunarak nakdi ücret desteğinden yararlandırılan sigortalının haftalık normal çalışma süresine dönmesi durumunda da, işverenler aynı süreler ve aynı şartlarla aynı kapsamdaki destekten yararlanabilecektir.
• Kısa çalışma uygulamasından veya nakdi ücret desteğinden yararlanan sigortalılar için işverene sağlanacak destek süresi; sigortalının kısa çalışma ödeneği aldığı aylık ortalama gün sayısını, nakdi ücret desteğinden yararlananlar için ise nakdi ücret desteği aldıkları aylık ortalama gün sayısını geçemeyecektir.
• Ancak aşağıda belirtilen işyerleri ve bazı sigortalılar bu uygulama kapsamı dışında tutulmuştur. Bu kapsamda;
– 5335 sayılı Kanunun 30. maddesinin ikinci fıkrası kapsamına giren kurum ve kuruluşlara (genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler döner sermayeler, fonlar, belediyeler, il özel idareleri, belediye ve il özel idareleri tarafından kurulan birlik ve işletmeler, sosyal güvenlik kurumları, bütçeden yardım alan kuruluşlar ile özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, üst kurul ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bunların bağlı ortaklıkları ile müessese ve işletmeleri ve sermayesinin %50’sinden fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıklar) ait işyerleri ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanununa, Kamu İhale Kanuna ve uluslararası anlaşma hükümlerine istinaden yapılan alım ve yapım işleri ve KİK’dan istisna olan alım ve yapım işlerine ilişkin işyerlerinde işveren prim desteği uygulanmayacaktır.
– Yine, sosyal güvenlik destek primine tabi çalışanlar ile 5510 sayılı Kanunun ek 9 uncu maddesi kapsamında ev hizmetlerinde çalışan sigortalılar ve yurtdışında çalışan sigortalılar hakkında da işveren prim desteğinin uygulanmayacağı düzenlenmiştir.
– Öte yandan; işyerinde uygulanan kısa çalışmadan yersiz yararlanıldığının tespiti, kısa çalışma başvurusuna yönelik uygunluk tespitinin olumsuz sonuçlanması ve nakdi ücret desteğinden yersiz yararlanıldığının tespiti hallerinde; işveren prim desteğinden yararlanılamayacağı belirtilmiştir.
– Bir işverenin, bu maddede belirtilen işveren prim desteğinden faydalanması halinde; bu teşvikten yararlanılan ayda aynı sigortalı için başkaca sigorta primi indirimi, teşvik ve destekten yararlanılamayacaktır.
3. İşverenin fesih yasağının kapsamı genişletildi.
Bilindiği üzere 30.06.2020 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 2707 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile fesih yasağı 17.07.2020 tarihinden itibaren bir ay süre ile uzatılarak 17.08.2020 tarihinde fesih yasağı süresi sonu olarak işaret edilmişti. 28.07.2020 tarihli değişiklik kapsamında Cumhurbaşkanı, her defasında üçer aylık sürelerle 30.06.2021 tarihine kadar fesih yasağını uzatma hususunda yetkilendirilmiştir.
İşverenin fesih yasağı kapsamında gündeme gelen bazı karışıklıkların karşısında, aşağıdaki hallerin fesih yasağı kapsamı dışında olduğu belirtilerek istisna kapsamı genişletilmiştir. Buna göre, aşağıdaki haller fesih yasağı kapsamı dışındadır;
• İş Kanunu m. 25/2 kapsamındaki ahlak ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ve benzeri sebepler,
• Belirli süreli iş veya hizmet sözleşmelerinde sürenin sona ermesi,
• İşyerinin herhangi bir sebeple kapanması ve faaliyetinin sona ermesi,
• İlgili mevzuatına göre yapılan her türlü hizmet alımları ile yapım işlerinde işin sona ermesi halleri.