Facebook

Twitter

Copyright 2018 AloraNet.
Tüm hakları saklıdır.

(212) 219 19 24

Facebook

Twitter

Search

Menu

 

Sigorta Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Neden Kullanılmalı?

Sigorta Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Neden Kullanılmalı?

Karmaşık sigorta anlaşmazlıklarının arabuluculuk ile çözümü artıyor. Arabuluculuk yolu ile uyuşmazlığın çözümünü zorunluluk unsuru nedeniyle mahkeme talep edebilir veya taraflarca henüz o aşamaya gelinmeden gönüllü olarak kabul edilebilir. Gönüllü olduğu yerde, arabuluculuk çabaya değer mi? Bu sorunun cevabı muhtemelen evet, ancak kesinlikle her koşulda değil. Arabuluculuk, masraflı olabilen ve çözüme yönelik özel girişimlerin başarısız olduğu durumlarda dava açmayı engelleyici olabilecek anlaşmazlıklara etkili bir çözüm önerisi sunmakta aslında. Öte yandan, karmaşık sigorta anlaşmazlıklarının çoğu aracılığı başarılı olamıyor. Çünkü sigorta uyuşmazlıklarında da başarılı arabuluculukların taraflarca sürece gerçek bir bağlılık, anlaşmazlığa göre uyarlanabilir bir süreç ve iyi bir arabulucu olması gerekir [1].

Sürecin Anlaşılması

Herhangi bir dava veya uyuşmazlığı arabuluculuya taşıyıp taşımama konusunda verilecek karar için birçok bilgiye gereksinim duyulur:

1. Müzakere edilmiş bir anlaşma olmadan uyuşmazlığın mümkün ve hatta muhtemel sonuçlarının takdir edilmesi, yani müzakere veya arabuluculuk başarıyla sonuçlanmazsa ne olur?
2. Uyuşmazlıktaki pozisyonunuzun gücü

3. Uyuşmazlığın farklı açılardan gerçek değerinin anlaşılması için analiz:

♦ Maliyet-etkinlik;
♦ Zaman-etkinlik;
♦ Elinizde olsa neyi gerçekten kazanmak istediğiniz;
♦ Mahkemenin sağladığı hukuki çözümün (kazanılabilir olsa bile) gerçekte ihtiyaç duyulan şeyi sağlayıp sağlamayacağı;
♦ Uyuşmazlığın bu saydıklarım dışındaki etkileri: Para, zaman, öfke, itibar, sağlık ve henüz gerçekleşmemiş her türlü edimler bakımından, uyuşmazlığın doğurabileceği etkileri ve
♦ Uyuşmazlığın sizin geniş kapsamda iş ilişkilerinize etkisi;
♦ Özellikle de ticari, sosyal, yeniden yapılandırılan veya kişisel olarak, sizin ve uyuşmazlığın tarafları arasında devam eden veya devam etmesi istenen ilişkiler.

Yani uyuşmazlığın yalnızca zorunlu arabuluculuk kapsamında olması süreç analizinin yalnızca ve yalnızca küçük bir bölümüdür. Onun dışında buraya kadar bahsettiğimiz bu bilgiler olmaksızın, arabuluculuYA başvurma konusunda kararınızın doğru olup olmadığını değerlendiremezsiniz. O uyuşmazlıkta arabulucuysanız da bu bilgileri tahlil etmeniz tarafları arabulucu olarak yönlendirmek istediğiniz yani tarafların kendilerinin analiz etmeleri gereken bu noktaları analiz etmeye yönlendirmeniz gerekir.

Bu noktada bu yalnızca arabuluculuk kuramının uygulanmasına ya da sektör tarafından cezbedilmeye, hatta dava sürecindeki maddi yaptırımlara ilişkin gereğinden fazla endişelenmeye ilişkin bir soru değildir, fakat bu daha sonra önemli bir endişe konusu haline gelmelidir: 1. Uyuşmazlık Arabuluculuğa uygun mu?
2. Uyuşmazlık arabuluculuk için yeterli olgunluğa ulaşmış mı? [2]

Temel İlkeler

Aynı zamanda arabuluculuk çözüm sürecinin artıları olarak da kabul edilebilecek bu ilkeler yasal dayanaklarının da bulunması ile süreci daha cazip kılmaktadır.

• İhtiyari-İsteğe Bağlı Olma ve Eşitlik: Bir arabulucuya başvurmakla Taraflar süreci devam ettirmek veya süreçten vazgeçmekte serbest ve tüm süreç boyuncu eşit haklara sahip olacaktır. (6325 Sayılı Yasa 3. madde, Yönetmelik 5. madde)

• Gizlilik: Aksini kararlaştırmadığınız sürece arabuluculuk faaliyeti sırasında sunulan veya diğer şekilde elde edilen bilgi ve belgeler ile kayıtlar gizli olacak hem arabulucu hem de taraflar bu konuda gizliliğe uymak zorunda olacaktır. (6325 Sayılı Yasa 4. madde, Yönetmelik 6. madde)

• Beyan ve Belgelerin Kullanılamaması: Tarafların arabuluculuk daveti veya arabuluculuğa katılma isteği, taraflarca ileri sürülen görüş ve teklifler, öneriler, herhangi bir vakıa veya iddianın kabulü, hazırlanan belgeler, mahkeme, hakem veya idari bir makam tarafından istenemeyecek, mahkemelerde delil olarak hükme esas alınamayacak ve bunlar hakkında tanıklık yapılamayacaktır. (6325 Sayılı Yasa 5. madde, Yönetmelik 7. madde)

• Özen ve Tarafsızlık: Arabulucu görevini özenle, tarafsız bir biçimde yerine getirmek ve taraflar arasında eşitliği gözetmekle yükümlüdür. Seçilen arabulucu daha sonra aynı davada taraflardan birinin avukatı olarak görev üstlenemeyecektir. (6325 Sayılı Yasa 9. madde, Yönetmelik 8. madde)

Sigorta Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Neden Kullanılmalı?

Tarafların, tüm hakimler tarafından bilinmeyen ve özel uzmanlık gerektiren sigorta hukuku ve uygulaması konusunda üzerinde anlaşmaya varılmış, gerçekten tarafsız bir uzmanın görüşünü kazanmalarını sağlar.

Tarafların, çözüm için gerçek engellerini daha açık bir şekilde (arabulucu aracılığıyla) belirlemelerine ve potansiyel olarak sorumlu sigorta şirketleri arasında zararın tahsisi gibi dava için genellikle uygun olmayan karmaşık bilimsel ve ekonomik konulara çözüm bulmalarına olanak tanır.

Tarafların sorunları, pazarın benzer koşullarda ne taşıyacağını daha iyi anlayabilen birinin yardımıyla, davada mümkün olandan daha kapsamlı – ve genellikle yaratıcı – bir tarzda çözmelerini sağlar.

Fakat yine de unutulmamalıdır ki Sigorta şirketleri arabuluculuk sürecinde anlamlı bir diyaloga girmek konusunda yeterince kaliteli prensipleri içermiyorsa, sigorta uyuşmazlıklarında arabuluculuk da sonuçsuz bir tatbikat olabilir.

Uzmanlık

1. Arabulucu Seçimi: Bir poliçe sahibinin bakış açısından, arabulucunun başka türlü vasıflı ve tarafsız olduğunu varsayarak, sigorta şirketinin arabulucu seçimini kabul etmenin genellikle değeri vardır. Bir arabulucuya güvenen bir sigortacının arabulucunun tavsiyesini ve danışmanını takip etmesi daha olasıdır. Bir sigortacının itirazı üzerine kendi arabulucusunu kullanma savaşını kazanan bir poliçe sahibi, arabuluculuk gönüllü bir süreç olduğundan ve hiçbir taraf arabulucu ne söylerse söylesin sonuç konusunda zorlanamayacağından muhtemelen arabuluculuk sürecinde kaybedecektir.

Bir arabulucu seçerken, poliçe sahipleri kilit meseleleri hızlı bir şekilde kavrayacak, zor konuları yönetecek kadar deneyimli ve danışmanın bulması zor yolları tespit edecek kadar yaratıcı ve yeterince ısrarcı bir şekilde uyuşmazlığın sürecini görmeye yetecek kadar yetenekli birini bulmaya çalışmalıdır.

2. Süreç: “Tipik” arabuluculukta taraflar arabuluculuk süreci öncesi arabulucuya bildirimler veya brifingler sunacaktır. Bu sunumların amacı, arabulucuyu tarafların uyuşmazlıktaki konumu ve tutumları ve bekledikleri sonuçlar konusunda bilgilendirmektir. Bu bildirim ve sunumlar arabulucunun anlaşmazlığı ve uyuşmazlık bağlamını anlamasını sağlar.

Arabuluculuğa hazırlık sürecinde, arabuluculuk sırasında ele alınacak konuların sınırlandırılması, bir tür mutabık kalınan program ve cevap sınırlarının belirlenmesi, belirlenen bir temsilci tarafından sözlü tartışma için protokoller de dahil olmak üzere, arabuluculuk başlangıcında ortak oturum sırasında, arabulucunun bilimsel veya ekonomik karmaşıklıkları anlamasına yardımcı olmak için teknik uzmanların kullanılması ve Taraflar için arabuluculuğa kimlerin katılması gerektiğini ve tarafların kaç gün arabuluculuk yapmayı kabul ettiklerinin net bir şekilde belirlenmesi sağlanmalıdır.

Analiz

Poliçe sahibinin perspektifinden bakıldığında, analiz, talebin güçlü ve zayıf yönlerini, talebinin uygun değerini anlamlı bir şekilde değerlendirmesine olanak sağlayacak şekilde anlamak anlamına gelir.

Sigortacı perspektifinden bakıldığında uyuşmazlığın analizi, makul bir yetkinlik elde etmek için yeterli ön çalışmayı gerektirir; bu, örneğin uyuşmazlığa uygulanabilir reasürans varlıklarının düzgün bir şekilde anlaşılmasıdır.

Arabulucunun ne kadar iyi olduğuna ve sürecin ne kadar iyi olduğuna bakılmaksızın hem poliçe sahibinin hem de sigorta şirketinin danışmanı düzgün bir şekilde hazırlanmadıkça bir arabuluculuğun başarılı olması olası değildir.

Çözüm

Arabuluculuğu düşünen bir poliçe sahibinin, sigortacılarının arabuluculuk başlamadan önce sigorta şirketlerine soru sorma ve anahtar gerçekleri tespit etme şansı vermek de dahil olmak üzere sigortacılarının arabuluculuk öncesi iddiayı anlamalarını sağlayarak arabuluculuk şansını artırabilir.

Sigorta Uyuşmazlıkları için Arabuluculuk Yönteminin Artıları – Eksileri

Burada ifade edilecekler genel olarak arabuluculuk sürecinin alternatif bir çözüm yolu olarak olumlu ve negatif yanları olarak belirlenebilen unsurların sigorta uyuşmazlıkları özelinde değerlendirilmesi anlamındadır.

1. Artıları

Sürecin gizli olması: Gizlilik, arabuluculukta ifade edilen bilgilerin veya hazırlanan dokümanların Tarafların davalarında kendilerine karşı kullanılmasından çekinmemelerini sağlayarak daha özgür bir bilgi akışı sağlar. Ayrıca, başarılı bir arabuluculuk, bir sigortalıya, bir sigorta talebine neden olan ve şirketin tarihinde karanlık anları temsil edebilecek olayların herkese açık olarak yeniden yaşanmasından kaçınma imkanı sağlar.

Tahkim veya dava yolundan daha ucuz olması:

Başarılı olduğunda çözüm sürecini hızlandırması: Dava temyiz başvuruları da dahil olmak üzere birkaç yıl alırken, arabuluculuk genellikle başından sonuna kadar birkaç ay sürer. Bir poliçe sahibi için bu, başarıyı üstlenerek çözüme daha hızlı bir yol ile ulaşmak anlamına gelir.

Bağlayıcı olmayan gerçeklik kontrolü sağlaması: Değerlendirici ve iyi analizler içeren bir arabuluculuk süreci, en azından, Tarafların uyuşmazlıktaki güçlü ve zayıf yanlarını daha iyi anlamalarına yardımcı olacaktır. Arabuluculuk süreci bir çözümle sonuçlanmasa bile, bu gelişmiş anlayış tarafların iddialarını veya iddialarının gelecekteki müzakereler veya davalarda düzene sokmalarını sağlar.

Mevcut ve/veya müstakbel ticari ilişkileri koruması: Aktif sigorta işlerine sahip sigorta şirketlerinin poliçe sahiplerini yabancılaştırma veya uzaklaştırma istekleri olmaması beklenir. Benzer şekilde, özellikle uyuşmazlık, zor sigorta piyasalarında önemli sigorta şirketleri tarafından verilen sigorta çeşitlerini içeriyorsa, belirli sigorta ilişkilerinin korunması poliçe sahipleri için de kritik önem taşır.

2. Eksileri

Yüksek başarısızlık oranı: Arabuluculuk süreçleri genelde anlaşmazlığın gerçekleri ve koşullarına bağlı ve bunları iyi analiz eden arabuluculuk sürecinde kararlı Taraflar ile iyi bir arabulucu ile süreç yürütüldüğünde başarılı olma olasılığı daha yüksektir. Fakat çoğu zaman, Taraflarca arabuluculuk o kadar ciddiye alınmaz, bu da süreci zaman ve para kaybı haline getirir. Bunun dışında Sigorta Uyuşmazlıkları özelinde başarısızlık nedenleri ayrı bir dersimizde ayrıntılı olarak incelenecektir.

Dava sürecinden ucuz olması demek masrafsız anlamına gelmemekte: En basit bir arabuluculuk süreci en azından bir arabulucunun tutulmasını, sürece hazırlığı ve sürece katılmak için yasal ücretlerin ödenmesi ile zaman zaman toplantılara katılmak için seyahat etmek gibi diğer maliyetlere katılmayı gerektirir. Süreç daha karmaşık hale geldikçe maliyetler artar. Davadan daha ucuz olsa da arabuluculuk maliyetleri önemli olabilir.

Dava sürecinden hızlı olması tek başına hızlı olduğu anlamında değildir: “Tipik” bir arabuluculuğun planlanması ve yürütülmesi birkaç ay sürse de süreç bazen çok daha uzun sürebilir. Çok Taraflı arabuluculuk bir yıl veya daha uzun sürebilir ve birden fazla müzakere oturumu gerektirebilir. Saygın bir arabulucu, iyi niyetle müzakerelerin devam ettiğini onayladığı sürece, mahkemeler genellikle arabuluculuk sürecini bekletici mesele yapmak isteyecektir. Bununla birlikte, poliçe sahipleri karmaşık anlaşmazlıkların çözülmesinin hatırı sayılır zaman ve çaba alacağının farkında olmalıdır.

Muhtemel masraflar muhtemel kazançlardan ağır basabilir: Sigortacılar bazen sadece bir tazminat ödemeyi ertelemek veya “ücretsiz” resmi olmayan bir şekilde uyuşmazlıktaki muhtemel sonucu öngörebilmek için arabuluculuk sürecine girmeyi kabul ederler. Sigortacılar bazen de kötü niyet olmadan, ancak sürece gerçek bir bağlılık olmadan arabuluculuk yapmayı kabul ederler. Poliçe sahipleri açısından ise arabuluculuk süreci yalnızca süreç sonunda elde edilmek istenen talebin tekrarlanmasından ibaretse arabuluculuk herhangi bir faydalı sonuca ulaştırmayacaktır. Bunlar ve diğer birçok iyi ve makul nedenden dolayı, arabuluculuk her derde deva değildir ve her durumda her poliçe sahibi için doğru bir tercih olmayabilir.


KAYNAKLAR:

[1] Plumer, Mark: Mediation of insurance disputes: wise or waste?, Orrick, August 2010.

[2] Goodman, Andrew: Arabuluculuğa Hazırlanmak, 2016, s. 34.

[3] Goodman, Andrew: Arabuluculuğa Hazırlanmak, 2016, s. 40.