Kolaylaştırılmış Düzene Göre Birleşme  

Birleşme, devrolunan şirketin malvarlığı karşılığında, bir değişim oranına göre devralan şirketin paylarının, devrolunan şirketin ortaklarınca kendiliğinden iktisap edilmesiyle gerçekleşir[1]. Birleşmede en az bir şirket tasfiyesiz sona erer. Birleşmeyle devralan şirket devrolunan şirketin malvarlığını bir bütün halinde devralır.

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu (TTK) uyarınca şirketler bir şirketin diğerini devralmasıyla devralma şeklinde birleşilir veya yeni bir şirket içinde bir araya gelerek yani yeni kuruluş şeklinde birleşebilir[2].

Sermaye şirketleri için devralma yolu ile birleşme halinde devralan sermaye şirketi, devrolunan sermaye şirketinin oy hakkı veren bütün paylarına sahipse veya bir şirket ya da bir gerçek kişi yasa ya da sözleşme nedeniyle bağlı bulunan kişi grupları, birleşmeye katılan sermaye şirketlerinin oy hakkı veren tüm paylarına sahiplerse TTK’da öngörülen kolaylaştırılmış düzene göre birleşebilirler[3].

Kolaylaştırılmış Düzene Göre Birleşme Yapılabilecek Haller

Kolaylaştırılmış düzene göre yalnızca sermaye şirketleri birleşme gerçekleştirebilirler. Bu çerçevede;

♦ Devralan sermaye şirketi, devrolunan sermaye şirketinin oy hakkı veren bütün paylarına sahip olmalıdır veya

♦ Bir şirket ya da bir gerçek kişi yasa ya da sözleşme nedeniyle bağlı bağlı bulunan kişi grupları, birleşmeye katılan sermaye şirketlerinin oy hakkı veren tüm paylarına sahip olmalıdır.

Devralan sermaye şirketi devrolunan sermaye şirketinin oy hakkı veren bütün paylarına değil de oy hakkı veren payların en az %90’ına sahipse[4];

♦ Azınlıkta kalan pay sahipleri için birleşme dolayısıyla ek ödeme borcu veya herhangi bir kişisel edim yükümlülük veya kişisel sorumluluk doğmaması gerekir ve

♦ Azınlıkta kalan pay sahiplerine devralan şirkette bu azınlık payların denk karşılığı olan paylar verilmeli veya

♦ Birleşme sözleşmesinde azınlıkta kalan pay sahipleri için devralan şirkette bu azınlık payların denk karşılığı gerçek değerine denk gelen bir ayrılma akçesi arasında seçim yapma hakkını önerilmelidir[5].

Kolaylaştırılmış Düzene Göre Birleşme Halinde Sermaye Artırımı

Birleşme nedeni ile yapılan sermaye artırımında önceki sermayesinin ödenmiş olma şartı aranmaz. Devralan sermaye şirketi devrolunan sermaye şirketinin tek tüzel ortağı ise sermaye artışı yapılmaz.

Ancak devrolunan sermaye şirketinin ortakları devralan sermaye şirketi değil de  gerçek kişi / kişiler ile farklı tüzel kişi / kişilikler ise devralan sermaye şirketinde birleşmeden dolayı sermaye artışı yapılmalı ve tescile buna uygun belgeler ile başvurulması gerekecektir[6].

Kolaylaştırılmış Düzene Göre Birleşmede Birleşme Sözleşmesi 

Kural olarak birleşme, birleşmeye katılan şirketlerin yönetim organları tarafından imzalanan ve birleşmeye katılan şirketlerin genel kurulları tarafından onaylanan yazılı bir birleşme sözleşmesi uyarınca yapılır[7].

Kolaylaştırılmış düzene göre birleşme halinde birleşme sözleşmesinde;

♦ Birleşmeye katılan şirketlerin ticaret unvanlarının, kayıtlı bulunduğu ticaret sicil müdürlüklerinin ve ticaret sicil numaralarının, vergi numaralarının, şirket türlerinin ve merkez adreslerinin,

♦ Birleşmeye katılan şirket ortaklarına devralan şirkette pay ve ortaklık iktisabı veya iktisap olunacak şirket paylarının gerçek değerine denk gelen ayrılma akçesi arasında seçim şansı veriliyorsa buna ilişkin kaydın; seçim şansı verilmiyorsa iktisap olunacak şirket paylarının gerçek değerine denk gelen ayrılma akçesinin,

♦ Varsa yönetim organlarına ve yönetici ortaklara tanınan özel yararların,

♦ Sözleşme tarihinin yer alması zorunludur[8].

Birleşmenin devralan sermaye şirketi devrolunan sermaye şirketinin oy hakkı veren bütün paylarına değil de oy hakkı veren payların en az %90’ına sahip olduğu sermaye şirketleri arasında gerçekleşmesi halinde birleşme sözleşmesinde;

♦ Birleşmeye katılan şirketlerin ticaret unvanlarının, kayıtlı bulunduğu ticaret sicil müdürlüklerinin ve ticaret sicil numaralarının, vergi numaralarının, şirket türlerinin ve merkez adreslerinin,

♦ Şirket paylarının değişim oranlarının, öngörülmüşse denkleştirme tutarlılarının, devrolunan şirketin ortaklarının, devralan şirketteki paylarına ve haklarına ilişkin açıklamaların,

♦ Birleşmeye katılan şirket ortaklarına devralan şirkette pay ve ortaklık iktisabı veya iktisap olunacak şirket paylarının gerçek değerine denk gelen ayrılma akçesi arasında seçim şansı veriliyorsa buna ilişkin kaydın; seçim şansı verilmiyorsa iktisap olunacak şirket paylarının gerçek değerine denk gelen ayrılma akçesinin,

♦ Eğer varsa sınırsız sorumlu ortakların isimlerinin yer alması zorunludur[9].

Kolaylaştırılmış düzene göre birleşmede birleşme sözleşmesinin genel kurulun onayına sunulmasına gerek yoktur[10].

Kolaylaştırılmış Düzene Göre Birleşmede Birleşme Raporu  

Kural olarak birleşmeye katılan şirketlerin yönetim organları, ayrı ayrı veya birlikte, birleşme hakkında bir birleşme raporu hazırlarlar[11].

Kolaylaştırılmış düzene göre birleşmede birleşme raporu hazırlanmasına gerek yoktur[12].

Kolaylaştırılmış Düzene Göre Birleşmede İnceleme Hakkı   

Kural olarak birleşmeye katılan şirketlerden her biri, merkezleriyle şubelerinde ve halka açık anonim şirketler ise Sermaye Piyasası Kurulunun öngöreceği yerlerde, birleşme sözleşmesinin onaya sunulduğu genel kurul kararından önceki otuz gün içinde (1) birleşme sözleşmesini, (2) birleşme raporunu (2) son üç yılın yılsonu finansal tablolarıyla yıllık faaliyet raporlarını (4) ara bilançolarını ortakların, intifa senedi sahipleriyle şirket tarafından ihraç edilmiş bulunan menkul kıymet hamillerinin, menfaati bulunan kişilerin ve diğer ilgililerin incelemesine sunmakla yükümlüdür[13].

Fakat, devralan sermaye şirketi, devrolunan sermaye şirketinin oy hakkı veren bütün paylarına sahip olduğu veya bir şirket ya da bir gerçek kişi yasa ya da sözleşme nedeniyle bağlı bağlı bulunan kişi grupları, birleşmeye katılan sermaye şirketlerinin oy hakkı veren tüm paylarına sahip olduğu hallerde uygulanan kolaylaştırılmış düzene göre birleşmede ortaklara, intifa senedi sahipleriyle şirket tarafından ihraç edilmiş bulunan menkul kıymet hamillerine, menfaati bulunan kişilere ve diğer ilgililere bu inceleme hakkının sağlanması zorunlu değildir[14].

Devralan sermaye şirketi devrolunan sermaye şirketinin oy hakkı veren bütün paylarına değil de oy hakkı veren payların en az %90’ına sahip olması halinde geçerli olan kolaylaştırılmış düzene göre birleşmede ise inceleme hakkı, birleşme sözleşmesinin onaya sunulduğu genel kurul kararından önceki otuz gün içinde değil  birleşmenin tescili için ticaret siciline yapılan başvurudan otuz gün önce sağlanmış olması gerekir[15]. Yani birleşmeye katılan her bir şirket birleşmenin tescili için ticaret siciline yapılan başvurudan otuz gün önce (1) birleşme sözleşmesini (2) son üç yılın yılsonu finansal tablolarıyla yıllık faaliyet raporları ve (4) ara bilançoları ortakların, intifa senedi sahipleriyle şirket tarafından ihraç edilmiş bulunan menkul kıymet hamillerinin, menfaati bulunan kişilerin ve diğer ilgililerin inceleyebilmesi için sıralanan bu belgelerin nereye tevdi edildiklerini ve nerelerde incelemeye hazır tutulduklarını, tevdiden en az üç iş günü önce, Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi ile şirket sözleşmesinde öngörülen gazetelerde ve sermaye şirketleri de internet sitelerinde ilan ederek inceleme hakkı sağlamalıdır[16].

İnceleme hakkı sağlandığında, ortaklar, intifa senedi sahipleriyle şirket tarafından ihraç edilmiş bulunan menkul kıymet hamilleri, menfaati bulunan kişiler ve diğer ilgililer inceleme hakkı sağlanan belgelerin suretlerinin ve varsa basılı hallerinin ücretsiz olarak tarafına verilmesini isteyebilir.

Kolaylaştırılmış Düzene Göre Birleşme İçin Gerekli Evraklar

Öncelikle birleşmeye taraf olan şirketlerce, alacaklılara alacaklarının güvence altına alınmasını isteme hakkı tanınmasına ilişkin örneğe uygun olarak hazırlanacak ilan metinlerinin, yedişer gün arayla sicil gazetesinde üç defa yayınlanması sağlamak gerektiğinden örneğe uygun hazırlanan ilanların tescil belgeleri ile birlikte müdürlüğe verilmesi gerekmektedir. Alacaklılara yapılacak ilk ilanların birleşme kararının tesciline ilişkin ilanlarla birlikte aynı sicil gazetesinde yayımlanması zorunludur.

	Devralan sermaye şirketinin devrolunan sermaye şirketinin oy hakkı veren bütün paylarına sahip olması	Devralan sermaye şirketinin devrolunan sermaye şirketinin oy hakkı veren en az %90 payına sahip olması
Birleşme sözleşmesi[1]	√	√
Birleşme sözleşmesinin genel kurul onayına sunulmaması halinde birleşmenin kabul edildiğine, kolaylaştırılmış birleşme usulünün uygulandığına dair yönetim kurulu kararı	√	√
Bakanlık veya diğer resmi kurumların iznine veya uygun görüşüne tabi olunması halinde, devralan ve devrolunan şirket için bu izin veya uygun görüş yazısı	√	√
Devralan şirketin birleşme sebebiyle sermaye artırımı yapması halinde sermaye artırımının tescili için gerekli belgeler	√	√
SMMM veya YMM Raporu[2]	√	√
Devralan şirkette sermaye artırımı yapılmaması halinde bu hususu içeren yönetim kurulu kararı[3]	√	√
Devrolunan şirketin tasfiye halinde olması halinde, mal varlığının pay sahipleri arasında dağıtımına başlanmadığına ilişkin tasfiye memurlarınca hazırlanacak rapor	√	√
Devrolunan şirketin tapu, gemi ve fikri mülkiyet sicilleri ile benzeri sicillerde kayıtlı bulunan mal ve haklarının listesini ve bunların kayıtlı olduğu siciller ile söz konusu mal ve hakların ilgili sicillerdeki kayıtlarına ilişkin bilgilerini ve değerlerini içeren şirket yetkililerince imzalı beyan[4]	√	√
Özel sicile kaydı gereken mal ve hakların bulunmadığına dair beyan	√	√
Genel kuruldan veya birleşme kararından 33 gün önce devrolunan ve devralan şirketin inceleme hakkına ilişkin ilanın yayınlandığı sicil gazetesi fotokopisi	χ	√
Birleşme nedeni ile devralınarak kapanacak şirketin kayıtlı şubesi veya şubeleri bulunması halinde şube bilgi beyanı	√	√
Birleşme nedeni ile devralınarak kapanacak şirketin kayıtlı şubesi veya şubeleri bulunmaması halinde şube bulunmadığına ilişkin beyan	√	√

[1] Özel sicile kayıtlı mal veya hak olmadığı takdirde bir asıl nüsha yeterlidir.
[2] (1) SMMM veya YMM faaliyet belgesi

(2) Alacaklıların alacaklarının tehlikeye düşmediği tespit edilemiyorsa söz konusu alacakların teminat altına alındığına dair yönetim organı beyanı

(3) Devrolunan şirketin tapu, gemi ve fikri mülkiyet sicilleri ile benzeri sicillerde kayıtlı malvarlığının bulunması halinde bunların listesi ile gerçeğe uygun değerleri

(4) Şirket yönetim organı tarafından, denetime tabi şirketlerde denetçi tarafından  onaylanmış son bilanço

[3] Devralan şirket devrolan şirketin tek tüzel ortağı ise sermaye artışı yapılmaz.

[4] Bildirilecek her merci için ayrı beyan hazırlanmalıdır.

---

KAYNAKLAR

[1] TTK Madde 136/3-f

[2] TTK Madde 136/1-f

[3] TTK Madde 155/1-f

[4] TTK Madde 155/2-f

[5] TTK Madde 141/1-f

[6] Sermaye artışı yapıldığı hallerde birleşmeye katılan şirketlerin her birinin sermayelerinin karşılıksız kalıp kalmadığını, özvarlıklarını, alacaklılarının, alacaklarının tehlikeye düşmediğini tespit eden; virleşmeye taraf olan şirketin sermayesiyle kanuni yedek akçeleri toplamının yarısı zararla kaybolmuş veya borca batıklık durumunda olması halinde, birleşmeye taraf olan diğer şirketin kaybolan sermayeyi veya borca batıklık durumunu karşılayacak miktarda serbestçe tasarruf edebileceği öz varlığa sahip bulunduğunu, buna ilişkin tutarların hesap şekli de gösterilerek doğrulayan veya belirtilen durumların mevcut olmadığını doğrulayan; SMMM veya YMM raporu veya denetçi raporu ile müşavirin faaliyet belgesi veya denetçinin lisansı da evraklar arasında yer almalıdır. Bu raporun ekinde şirket yönetim organı tarafından, denetime tabi şirketlerde denetçi tarafından onaylanmış son bilanço, yer almalıdır.

Sermaye artışı yapıldığı hallerde birleşmeye katılan şirketlerin her birinin alacaklılarının, alacaklarının tehlikeye düşmediğinin tespit edilemiyorsa söz konusu alacakların teminat altına alındığına dair birleşmeye katılan şirketlerin her birinin  yönetim organı beyanı gerekir.

[7] TTK Madde 145

[8] TTK Madde 156/1-f

[9] TTK Madde 156/2-f

[10] TTK Madde 156/1-f; 2-f

Devralan şirketin devrolunan sermaye şirketinin oy hakkı veren bütün paylarına sahip olması ile en az %90’ına sahip olması hali arasında bir fark olmayıp kolaylaştırılmış düzene göre birleşmede birleşme sözleşmesinin genel kurul onayına sunulması zorunluluğu yoktur.

[11] TTK Madde 147

[12] TTK Madde 156/1-f; 2-f

Devralan şirketin devrolunan sermaye şirketinin oy hakkı veren bütün paylarına sahip olması ile en az %90’ına sahip olması hali arasında bir fark olmayıp kolaylaştırılmış düzene göre birleşmede birleşme sözleşmesinin genel kurul onayına sunulması zorunluluğu yoktur.

[13] TTK Madde 149/1-f

[14] TTK Madde 156/1-f

[15] TTK Madde 156/2-f

[16] TTK Madde 149

Ayrıca, Ortaklar ile birinci fıkrada sayılan kişiler, aynı fıkrada anılan belgelerin suretlerinin ve varsa basılı şekillerinin kendilerine verilmesini isteyebilirler. Bunlar için, herhangi bir bedel veya gider karşılığı istenilemez